بررسی روشهای گرمادرمانی و ریزپیوندی در سالم سازی نهال پرتقال رقم تامسون ناول

در این تحقیق جهت دستیابی و تولید گیاهان سالم، ابتدا روش گرمادرمانی به عنوان یکی از روشهای مدیریت بیماریهای ویروسی مرکبات مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور دوازده اصله نهال پرتقال رقم تامسون ناول جهت مطالعه تاثیر گرمادهی بر روی حذف عامل ویروسی در فیتوترون قرار گرفتند. ابتدا نهال ها به صورت دستی و از طریق پیوند، آلوده شده و جهت اطمینان از آلودگی تحت آزمون سرولوژیکی الایزا قرار گرفتند. گیاهان به منظور آمادگی برای دماهای بالا (پیش تیمار)، به مدت دو هفته در دمای 35/30 (روز / شب) قرار گرفته و بعد از آن تیمارها به صورت 11 هفته دمای 40/30، 2 هفته دمای 42/32 و 10 روز دمای 44/34، اعمال شدند. پس از اتمام هر مرحله گرمادهی به منظور بررسی وضعیت غلظت ویروس، آزمون الایزا صورت گرفت. در تیمار آخر 4 عدد از نهال ها خشک شدند و در 25 درصد از گیاهان باقیمانده بعد از هر سه تیمار گرمایی و گذشت سه ماه از تیمار آخر، توسط آزمون الایزا، ایمونوپرینتینگ و تست گیاه محک آلودگی مشاهده نشد. بر این اساس رژیم حرارتی 42/32 (روز/ شب) نسبت به دمای40/30 و 44/34، دمای مناسب تری جهت گرمادرمانی تشخیص داده شد. در بخش دوم به مطالعه مراحل ریزپیوندی و بهینه سازی این مراحل به عنوان روش سالم سازی پرداخته شد. در آزمایش اول مقایسه تاثیر چهار ترکیب متفاوت از سموم مختلف قارچ کش جهت گند زدایی بذر ها صورت گرفت. در شرایط مساوی، قارچ کش کربوکسی تیرام از قدرت گندزدایی بالاتری برخوردار بود. در آزمایش دوم به بررسی شرایط بهینه گندزدایی بذرها با دو فاکتور غلظت ماده گندزدا (درصد) و مدت زمان قرارگیری بذرها در ماده گند زدا (دقیقه) هر کدام در سه سطح 10 ، 15 ، 20 با سه تکرار و 10 بذر در هر تکرار پرداخته شد، بهترین شرایط در غلظت 10 درصد و زمان 15 دقیقه بدست آمد. در آزمایش سوم به بررسی شرایط بهینه گندزدایی پیوندک ها با دو فاکتور غلظت ماده گندزدا (درصد) و مدت زمان قرارگیری پیوندک ها در ماده گند زدا (دقیقه) هر کدام در سه سطح پنج، 10، 15، با سه تکرار و 10 بذر در هر تکرار پرداخته شد. بهترین نتایج از غلظت پنج درصد و زمان 10 دقیقه حاصل شد. در آزمایش چهارم به تعیین اثر نوع محیط کشت و سن پایه در گیرایی پیوند پرداخته شد. آزمایش با دو فاکتور نوع محیط کشت در دو سطح محیط کشت موراشی و اسکوگ و پرلیت (در شرایط غیر استریل) و سن پایه در سه سطح 10، 15 و 20 روز با سه تکرار و 10 بذر در هر تکرار اجرا گردید. نتایج آزمایش اختلاف معنی داری را بین دو محیط کشت نشان نداد. در میان سنین مورد بررسی در این آزمایش، بیشترین گیرایی پیوند مربوط به سن 15 روزگی با 50 درصد و کمترین آن مربوط به سن 20 روزگی با 35 درصد بود.